مجوز پایگاه خبری پسین جنوب
از میراث نیکِ گذشتگان پاسداری کنیم / در مورد سد لار چه میدانید؟
- مشخصات
یعقوب موحدی: همانگونه که آگاه و مستحضرید، نیاکان، گذشتگان و پیشکسوتان ما برای آبادی و عمران لارستان بزرگ زحمات زیادی متحمل شده و آثار، ابنیه و گنجینههای زیادی برای ما بهجا گذاشتهاند. از این آثار بیشمار میتوان به آبانبارها، مساجد، کاروانسراها، حمامها، بازارها و سدها اشاره کرد. آنان برای آبادانی موطنشان تلاش و زحمت بسیار کشیدهاند و با اتحاد و پشتکار جمعی، لارستانی آباد و باصلابت داشتهاند.
سدی ایستاده در غرب شهر
یکی از این آثار نیاکان، «سدّ لار» است که در بخش غربیِ شهر قرار دارد و از یک سمت (جادهی لار به گراش) به شهر جدید ارتباط دارد و از سمتی دیگر به شهر قدیم راه پیدا میکند. این سد در سال 1327 یعنی 67 سال پیش ساخته شده و ساخت آن حدود یک سال طول کشیده است. هزینهی ساخت آن بالغ بر 400 هزار تومان بوده که 200 هزار تومان یعنی نیمی از هزینه را دولت وقت داده و نیمی دیگر را مردم متقبل شدهاند؛ این نشان میدهد که مردم لارستان از زمانهای گذشته خیّر و سخاوتمند بوده و در جهت رضای خدا و کارهای عام المنفعه همواره پیشقدم بودهاند.
مقامات ارشد و 400 کارگر آغازگر ساخت سد
سد لار در همان روزها توسط غلامرضا پهلوی برادر محمدرضا پهلوی کلنگزنی شده که در مراسم آن، آقایان عبدالله فرامرزی نمایندهی وقت لارستان بزرگ (شامل بندرلنگه، گاوبندی، بستک، لامرد، مهر، خنج و گراش) در مجلس شورای ملی و سردبیر روزنامه کیهان، فریدی فرماندار وقت، مهندس روسی آن بهنام ”مستر دانیلی“ و کارگران زحمتکش، حضور داشتند. کارگران مشغول به کار در احداث سد، اکثراً تبریزی و از نیروهایی بودند که در شهر تبریز علیه دولت آن زمان قیام کرده بودند، و دولت آنان را با خانواده به لارستان و شهر لار تبعید کرده بود. تعداد این کارگران حدود 250 نفر بوده اما مجموعاً حدود 400 نفر- از مهندس و کارگر و کارشناس و متخصص- حضور داشتند که از میان آنها 50 نفر لاری و 30 نفر هم گراشی بودهاند. کارگران همه روزه سخت مشغول کار بودهاند و در هفته یک روز وقت ملاقات با خانواده داشتند، ضمن اینکه محل اسکان غیر بومیها در کاروانسرا و حسینیه حاج غلامرضا معتمد بوده است. از میان نیروهای لاری و گراشیِ سازنده سد لار، آقایان غلامرضا سعیدی نژاد، غریب دوست، رحمت الله خرم بخت، آزاد در این سالهای بیخبری و گمنامی، به رحمت ایزدی پیوستهاند که هر یک بهترتیب کار آهنگری، حفر چاه، نجاری و تهیه آهک را بهعهده داشتند؛ همچنین تعدادی از کارگران زحمتکش گراشی به تهیه بوتههای خشک (پَچا) میپرداختند که آنها هم از دنیا رفتهاند. اما از آن جمع، آقایان حاج حسینعلی سعیدی نژاد با 91 سال سن، و حاج آهنعلی حداد نژاد در قید حیاتاند که هر کدام با وجود کهولت سن و از کار افتادگی، منبعی از دانش و تجربه و خاطره هستند.
ویژگیهای کلی سد لار
طول این سد قدیمی، در قسمت پایین: 36 متر و در قسمت بالا و تاج سد: 88 متر است. کلّ ارتفاع سد: 21 متر است که 7 متر آن شالوده و 14 متر دیواره سد است. سد لار دارای سه دریچه اصلی است: 1- یک دریچه روی زمین با ابعاد 2*1 متر قرار دارد و احتمالاً به مرور زمان به زیر خاک رفته است؛ 2- دریچههای وسط کمر سد؛ و 3- دو دریچه در قسمت بالا.
شرایط زمین اطراف بهگونهای است که این سد آب را چندان در خود نگه نمیدارد و آبهای جمع شده از بارش باران یا برخی رودخانهها در آن، حداکثر 27 روز تا یک ماه ماندگار است و پس از آن برای تغذیه آبهای زیرزمینی و نیز بهرهگیری بعضی زمینهای کشاورزی نزدیک سد، به درون خاک نفوذ میکند. محل سرریز سد نیم متر از ارتفاع سد پایینتر است که سبب میشود آبها بهطرف صحرای «دشتو» سرازیر شود.
سد لار از 4 ستون (قطعه) 20 متری تشکیل شده و دارای دو تونل عرضی و دو تونل طولی است. بر اساس گفتههای دو سازنده سد که در قید حیاتاند، در این 67 سال، 3 بار آب آن سرریز شده است؛ هر زمان که سد پر شود، به طول حدود یک کیلومتر و پهنای سد، آب در پشت سد ذخیره میشود. اگر این سد نبود، هنگام بارندگیهای سیلآسا، شهر قدیم را آب میبرد و باعث تخریب شدید میشد.
متولی و سرپرست...؟
نکته جالب اینجاست که سدها در کشور متولی و صاحبی دارند که معمولاْ وزارت نیرو و سازمان آب هستند، اما متأسفانه در لارستان با وجود گذشت 67 سال از ساخت این سدَ مهم و خیرساز، هیچ نهاد و سازمانی متولی آن نبوده و از آن بهطور جدی محافظت نشده است! حتی افراد اندکی، چه در میان مسئولان و چه مردم، اطلاع و آگاهی کافی از سد لار دارند.
از این رو، بنده به عنوان نماینده مردم بزرگوار لار در شورای اسلامی شهر و رئیس شورای اسلامی شهرستان لارستان، ابتدا جلسهای صمیمانه با آقای مهندس حمیدرضا خرم سرپرست اداره امور آب لارستان داشتم و ضمن بحث و گفتگو پیرامون مسائل و مشکلات شهرستان در موضوع آب شرب، چاههای غیر مجاز و حفظ و صیانت از این منبع خدادادی؛ به معرفی این سد بزرگ و مهم پرداخته و از ایشان درخواست کردم تا بازدیدی از آن داشته باشیم. پس از این جلسه بود که در روز چهارشنبه 18 آذرماه، به همراه مهندس خرم و یکی از کارشناسان اداره امور آب (مهندس امینیان) از سد لار بازدید کردیم. سدی که همچنان از بارندگی اواخر آبانماه، آب در پشت آن ذخیره بود و پرندگان بر روی آن در پرواز بودند. صحنههایی دیدنی و دیداری پربار بود که طی آن از سرپرست اداره امور آب خواستم تا به هر طریق ممکن برای حفظ و نگهداری از این سد تاریخی اقدام کند و برای مرمت و بازسازی بخشهایی از آن بودجهای فراهم نماید تا این آثار بهجا مانده از گذشتگان نیکنام این سرزمین، ویران یا بهدست فراموشی سپرده نشود.
امید است با توکل و مددخواهی از خداوند بزرگ و همچنین همدلی و اتحاد بتوانیم از گنجینههای نیاکانمان که برای ما و نسلهای بعد باقی گذاشتهاند، بهخوبی مراقبت و پاسداری کنیم. در پایان لازم میدانم از حضور و توجه و عنایت جناب مهندس خرم و کارشناس امور آب آقای مهندس امینیان قدردانی کنم که انشاءالله پیگیر این موضوع مهم و دیگر مسائل و مشکلات شهرستان در موضوع حیاتیِ «آب» خواهند بود؛ همان نعمتی که خداوند همه چیز را از آن آفرید و حیات همه جانداران از آن است.
اخبار پسین
- دومین آهنگ رسمی محمد شرفی خواننده دهکویی منتشر شد
- ارتقای روستای بیدشهر به شهر
- برگزاری همایش ملی «تحول دیجیتال و سیستمهای هوشمند» در لارستان
- دیدار فرماندار ویژه لارستان با خانواده معظم شهید سعید سمیعی نژاد
- دختر هنجارشکن در قلعه اژدهاپیکر لار دستگیر شد
- اجرای سنت به نان گرفتن نوزاد دهکویه در جشنواره بابَشو لار
- پنجاه سال پیش
- پیام قدر دانی فرماندار ویژه لارستان از حضور حماسی مردم در انتخابات
- مشارکت گسترده در انتخابات، زمینه ساز تقویت اقتدار کشور در عرصه جهانی است
- کلنگ زنی مجتمع بزرگ کشتارگاهی در لارستان با اعتبار 10 هزار میلیارد ریال
- افتتاح اداره برق دهکویه با حضور مدیر عامل شرکت توزیع برق فارس
- افتخار آفرینی نوجوان دهکویی در مسابقات قرآنی شهرستان
- افتتاح شصتمین اداره آموزش و پرورش فارس در بنارویه
- سفر یک روزه استاندار فارس به لارستان
- جشن بزرگ انقلاب در دهکویه
- توقیف شناور صید ترال در هرمزگان
- بررسی مشکلات روستای علی آباد با حضور فرماندار ویژه لارستان
- درخواست انتزاع شهر دبیران از شهرستان زریندشت و الحاق به شهرستان جهرم
- در ثبت جهانی بازار قیصریه لارستان، تسریع شود
- کتاب «25 داستان از25 نویسنده کوچک» در میناب رونمایی شد
- کشف خودرو ۴۰ میلیارد ریالی از پارکینگ منزل یک روستایی در اوز
- طرح کلید به کلید چیست؟
- قدردانی رئیس اداره ورزش و جوانان لارستان از عوامل مسابقه ایران و روسیه
- مردم لارستان برنده دیدار های ایران و روسیه
- سرمربی تیم ملی فوتسال روسیه: دوست ندارم ایران را ترک کنم
- سرمربی تیم فوتسال روسیه : ایران یکی از بهترین تیمهای دنیاست
- تشکر وحید شمسایی از استقبال گرم مردم لارستان
- ورود تیم فوتسال ایران به لارستان برای بازی با روسیه
- ورود تیم ملی فوتسال روسیه به لارستان
- میزبانی دهکویه از شهید گمنام